RODOLOGIYA HAQIDA ASL HAQIQATLAR
So‘nggi paytlarda ijtimoiy tarmoqlarda o‘z xizmatlarini ilgari surayotgan yangi ezoterika mutaxassislari — rodologlar paydo bo‘ldi. Ularning ta’kidlashicha, inson hayotida sodir bo‘layotgan barcha muammolar uning ajdodlari hayotida yuz bergan travmatik voqealar bilan bog‘liq. Moliyaviy qiyinchiliklar, kasalliklar, munosabatlardagi omadsizliklar — bularning barchasi “nasliy dastur”da aks etgan va bir necha avlod davomida avlodlarini ta’qib qiladi.
Psixolog maslahat bermaydi. Nega?
Psixologdan yordam kutish — odatiy holat. Axir, odamlar shuning uchun ham bizga murojaat qilishadi. Lekin nega odamlar yordam berish deganda, psixologdan “bu holatda nima qilish kerak, qanday yoʻl tutish kerak?” degan savollarga javob olishni xohlashadi?
KBT boʻyicha katta keys
Mijoz: Alisher (ismi oʻzgartirilgan), 32 yoshda, hozirda bank xodimi, oilali, ikki nafar farzandi bor.
Kognitiv-Bihevioral Terapiyada (KBT) qoʻllaniladigan usullar
Kognitiv-Bihevioral Terapiyada (KBT) qoʻllaniladigan usullar, mijozning salbiy fikrlash sifatlarini aniqlash, ularni qayta baholash va mos xulq-atvor koʻnikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. KBT usullari asosan fikr, his-tuygʻu va xulq-atvor oʻrtasidagi bogʻliqlikni oʻzgartirishga qaratilgan. Quyida KBTda keng qoʻllaniladigan asosiy usullar haqida batafsil maʼlumot keltirilgan:
Suitsidal mijoz bilan terapiya
Suitsidal axloqli mijoz bilan terapiya faoliyatini tashkil etishda DBT (Dialektik behavioral terapiya)dan foydalanish maqsadga muvofiq. Va shu asosida mijoz uchun terapiya rejasini ishlab chiqamiz. Ushbu rejamiz 6 bosqichda amalga oshiriladi. Quyida shularni ketma-ket koʻrib chiqamiz
Suitsidal mijozlar bilan ishlash bosqichlari
Suitsidal axloqli mijozlar bilan ishlashda samarali va xavfsiz psixologik yondashuvni taʼminlash uchun bosqichma-bosqich reja zarur. Quyida suitsidal mijozlar bilan psixologik ishlarni bosqichma-bosqich amalga oshirish tartibini keltirib oʻtaman.
Oʻxshash lekin, turli psixologik muammolar
Misol uchun: Mijozda tashqi tomondan depressiyaga oʻxshash belgilar bor va psixolog mijozga depressiya deb tashxis qoʻydi. Aslida esa mijozda, depressiyaning baʼzi belgilarini oʻzida aks ettiruvchi, kayfiyatning qisqa muddatli oʻzgarishi bilan bogʻliq muammo boʻlishi mumkin. Ushbu kayfiyatning qisqa muddatli oʻzgarishi, depressiyadan koʻra ancha yengil holat boʻlib, bir terapiya yoki seansning oʻzida yechim topilishi mumkin. Depressiyaga esa odatda, katta terapiya va koʻproq seans talab etiladi.
Maktab oʻquvchilarida qoʻllash uchun zamonaviy psixodiagnostik testlar
Bundan oldin juda eskirib ketgan psixodiagnostik testlar haqida gapirgan edim. Demak psixologiya kuchli rivojlangan davlatlarda maktab psixologlari oʻquvchilar uchun qanday testlarni ishlatadilar? Quyida Yevropa va Amerika maktablarida ishlatiladigan 10 ta psixodiagnostik testlarni keltirib oʻtaman.
DIALEKTIK BEHAVIORAL TERAPIYA (DBT)
DBT - bu 1980-yillarda Marsha Linehan tomonidan ishlab chiqilgan psixoterapiya usuli bo'lib, asosan chegaradagi shaxsiyat buzilishi (BPD) va boshqa og'ir emotsional tartibsizliklarni davolashda qo'llaniladi. DBT ning asosiy maqsadi emotsional buzilishni boshqarish, munosabatlarni yaxshilash va sog'lom hayot tarzini rivojlantirishdir.
