YUQORI DAROMADLI BIZNESNI SHAKLLANTIRISHGACHA – 3 QADAM
O‘ylashimcha, har qanday biznesning egasi o‘z-o‘ziga “Yuqori daromad keltiradigan biznesni qanday shakllantirish mumkin?”, degan savolni beradi, va ushbu savolning javobini navbatdagi “sehrli tayoqcha”dan qidiradi. Ko‘pchilik maslahatchilar sizga quyidagi kabi tor doiradagi masalalar bo‘yicha o‘z maslahatlarini bergan bo‘lishlari tayin:
- “sayt orqali sotish hajmini qanday ko‘paytirish mumkin”;
- “OAV orqali reklamaning samarasini oshirish yo‘llari”;
- “bepul front-end mahsulotlari vositasida ko‘proq xaridorlarni jalb qilish usullari” va hokazolar.
Ushbu maqolada shunday asosiy tamoyillar haqida gap boradiki, ular muvaffaqiyatli va yuqori daromadli biznesni shakllantirish imkonini beradi. Ushbu tamoyil- lar haqida kam gapirilsa-da, ular o‘ta muhim ahamiyatga ega hisoblanadi. Quyida ko‘rib chiqiladigan taktika va strategiyalar hozirda ko‘pchilik tadbirkorlar qabul qilgan va amal qiladiganlaridan ancha farq qiladi. Ular sizga tiqishtirilayotgan navbatdagi “sehrli tayoqcha” emas, balki amaliy texnologiyalar va aniq harakat bosqichlaridir. Ushbu texnologiyalarni biznesda qo‘llash va joriy qilib borish jarayonida siz boshqa o‘zingiz kabi tadbirkorlardan birmuncha yuqori natijaga erishasiz. Ushbu bosqichlar sizning biznesingizda juda asqotadigan marketing va savdo borasida muvaffaqiyatlarga erishish sirlarini ochib berishga qaratilgan. Shuningdek, ular sizga o‘z segmentingizdagi istiqbollarni to‘g‘ri taxmin qilish va undan biznesingiz orqali keladigan daromad va mablag‘ hajmini orttirishga doir aniq harakatlarni ko‘ra olish imkonini beradi.
Ko‘p vaqt mobaynida men ko‘plab juda qobiliyatli tadbirkorlar o‘z biznesini rivojlantirish yo‘lida: yangi mijozlar izlash, mavjudlariga ko‘proq mahsulot sotish, yangi bozor segmentlariga kirib borish va hokazolar borasida qiynalib yurganlarining guvohi bo‘lib kelmoqdaman. Quyida biz sizning biznesni yurtish va savdo jarayoniga nisbatan qarashlaringizni o‘zgartirishga qodir bo‘lgan bir qator asosiy holatlarni yoritib berishga harakat qilamiz. Ushbu texnikadan to‘g‘ri foydalangan tadbirkorga xaridorlari sezilarli darajada ko‘p mablag‘ni qoldirishiga erishishi mumkin. Shu bilan birga kundan-kunga haqiqiy mijozga aylanayotgan potensial mijozlarning ham soni ortib borayotganligi sezilmay qolmaydi. Shuningdek, yangi istiqboldagi mijozlar ham sezilarli darajada ko‘payib, bir kelganlarining takroran kelishlarini ham sezish mumkin bo‘ladi.
Biz ishimizni sizning marketing strategiyangizni ko‘rib chiqishdan boshlaymiz. Eng muhim strategik holat sifatida shuni aytish kerakki, siz bir tomondan o‘zingiz yaxshi ko‘radigan ishni qilish asnosida o‘zingiz yoqtiradigan, ushbu ishni bajarish sizga maʼnaviy ozuqa beradigan mahsulot yoki xizmatlarni vujudga keltirishingiz va sotishingiz lozim. Ikkinchi tomondan esa, ushbu mahsulotga nisbatan “bozor och” bo‘lishi va bozor ishtirokchilari unga ehtiyoj sezib, uni sotib olishlari lozim! Ayni ushbu ikki tarkibiy holat juda muhim sanaladi! Biroq, hali bozor tomonidan kashf etilib, isteʼmolda bo‘lmagan notanish mahsulotni yaratishga harakat qilmang! Bu bilan siz o‘zingizni ishning deyarli boshidanoq inqirozga yo‘liqtirasiz.
To‘g‘ri, nazariy jihatdan siz bor-yo‘g‘i o‘ziga xos “og‘izdan og‘izda ko‘chuvchi radio”ga o‘xshash vositadan foydalangan holda “o‘zini o‘zi” sota boshlaydigan mexanizmni o‘ylab topishingiz mumkin. Biroq, amaliyotda ushbu mexanizmning ish berishi va bozorga chiqadigan yangi mahsulotning chinakamiga ro‘yobga chiqarilishi va mahsulotning bozorda o‘z o‘rniga ega bo‘lishi uchun millionlab dollarga teng mablag‘ kerak bo‘ladi. Basharti, sizda buncha pul bo‘lsa, qo‘rqmasdan ushbu marketing strategiyasini tanlashingiz mumkin. Ammo, aytib o‘tish kerakki, biz hozir kichik va o‘rta biznes haqida gapirmoqdamiz va deyarli ishonch bilan ayta olamizki, bunday turdagi tadbirkorlarda yuqoridagi aytilgan mablag‘lar yo‘q. Shuning uchun, boshlanishida insonlar va kompaniyalar allaqachon sotib olayotgan mahsulotni sotish juda muhim!
Biz hozirda gaplashadigan ikkinchi masala – bu istiqboldagi mijozlar bilan o‘zaro aloqalarning shakllantirilishiga eʼtiborni qaratishdir. Biz mijozlarimiz bosib o‘tadigan 4 ta bosqichni, shuningdek, mijozlar bilan ushbu bosqichlarning har birida qanday ishlash lozimligini ko‘rsatib beruvchi tayanch tamoyillarni ko‘rib chiqamiz.
Oxirida esa, savdo girdobi va mahsulotlar zanjiri kabilar bilan bog‘liq masalalarni ko‘rib chiqamiz. Aynan ushbu bo‘g‘inlarning rivojlantirilishi biznesda katta hajmdagi mablag‘larning taqdirini belgilab beradi.
Fursatdan foydalanib, bitta taklif: maʼlumki, har bir ish rejadan boshlanadi, keling, biz ham ishni shundan boshlaymiz...
1-qadam. O‘z biznesingizda sotuvlar tizimini rivojlantirishga doir anik rejani ishlab chiqing.
Bu masala muvaffaqiyatli biznesni shakllantirishdagi eng muhim qadam sanaladi. Hayotimizda ikita yo‘l bor – yoki biz hayotimizni rejalashtiramiz, yoxud hayot “bizni rejalashtiradi”. Ayni shu hodisani ham mazmunan biznesga qo‘llash mumkin – o‘z biznesida harakatlar aniq rejasini tuzib chiqqan va uni muvaffaqiyatli amalga oshirgan tadbirkorlarning ishlari gullab-yashnaydi, yaxshi avtomashinalarda yuradilar, boshqa davlatlarda sayohat bilan yuradilar va o‘zlarining ertangi kunlariga ishonch bilan qaraydilar.
Umuman olib aytganda, ushbu qadam biznesda inqiroz bilan muvaffaqiyatning chegarasida turadi. Hammamiz tushunamizki, bunday ish bilan shug‘ullanib ko‘rmagan, hatto rejalashtirish haqida tushunchaga ega bo‘lmagan tadbirkor uchun ushbu qadamni amalga oshirish amaliy jihatdan deyarli imkoni yo‘q. Shuning uchun, men sizning biznesingizni rivojlantirishda yordam beradigan va hamma tushunmovchiliklarga oydinlik kiritadigan savdoning asosiy formulasini tushuntirib bermoqchiman. Agarda, siz ushbu formulani tushunib yetib, o‘z biznesingizda qo‘llay olsangiz, juda tezlik bilan bu orqali savdoni rivojlanishiga erishishingiz tayin.
Ko‘pchilik kompaniyalar uchun mahsulotni sotish hajmini ko‘paytirish muayyan darajada sirli va tushunarsiz bo‘lib ko‘rinadi. Yaʼni, dastlab qaraganda, shunisi tushunarliki, ommaviy axborot vositalarida reklamani joylashtirish, “sotuvchi” xodimlarni mijozlar bilan to‘g‘ri muomalaga, sifatli xizmat ko‘rsatishga o‘qitish va shu kabi boshqa bir qator harakatlarni amalga oshirsa sotish hajmi ko‘payishi mumkindek ko‘rinadi. Biroq, ko‘pchilik kompaniyalar boshliqlari ushbu jarayon va ishlarni faqatgina ichki his-tuyg‘u darajasida amalga oshiradilar, xolos. Shu bilan birga, juda kam biznesmenlar bilishadiki, haqiqatda sotish tizimi – bu matematika va statistikaning aralashmasidir. Bunda barcha holatlar “o‘rtacha” olingan muayyan formula va natijalar bilan tavsiflanadi. Xususan, istiqboldagimijozlarga amalga oshirilgan 100 ta qo‘ng‘iroqdan o‘rtacha 3-4 tasi omadli chiqadi, o‘rtacha 30 ta odamga 500 tadan reklama eʼloni bilan murojaat qilinadi, mahsulotni sotib olgan 10 ta mijozga takroran kompaniyaning boshqa mahsulotini sotib olish taklif qilinsa, bor-yo‘g‘i 3 tasigina boshqa biror narsa sotib oladi, va hokazo. Biroq, sotuvlar faoliyatida eng muhim sanalgan bitta asosiy formula mavjudki, undan foydalanilsa,barcha holatlardarhol o‘z joyiga tushadi. Ushbu formula biznesda qaysi jarayonlar ustida birinchi navbatda ishlash lozimligini aniqlab beradi. Ushbu “oltin savdo formulasini” yaxshiroq tushunib yetish uchun uni quyidagi kabi ketma-ketlikda keltiramiz:
Sotishlar xajmi = Mijozlar mikdori * O‘rtacha chek
O‘z navbatida: Mijozlar miqdori =Leads * Cv
bunda, Leads – potensial (murojaat qilgan) mijozlar miqdori;
Cv – konversiya (murojaat qilgan mijozlarning nechtasi real mijozga aylangan) koeffitsiyenti;
O‘rtacha chek= $ * # bunda, $ – o‘rtacha xarid;
# – tranzaksiyalar (mijozning muayyan muddat: kun, hafta, oy, yil mobaynida amalga oshirgan xaridi) miqdori.
Sotishlar hajmi = Leads Cv $ * #
Shundan so‘ng mahsulotlar sotilishi jarayoni bor-yo‘g‘i ushbu ko‘rsatkichlarning har birini ko‘tarishga qaratilgan amallarni bajarishga oid ish bo‘lib qoladi. Tabiiyki, ularning har birini ustida alohida-alohida ishlash lozim bo‘ladi. Biroq shuni tushunish kerakki, masalan, asosan reklama orqali amalga oshirib kelinayotgan Leads (istiqboldagi mijozlar miqdori) ko‘rsatkichining ko‘payishi bu borada yo‘llarning eng qimmatga tushadiganlaridandir. Zero, raqamlar aldamaydi. Statistikaga ko‘ra, joriy mijozga biror narsani sotish yangi mijozni jalb qilishga qaraganda 7 marotaba arzonroq tushar ekan. Shuningdek, aytaylik, konversiya koeffitsiyentini 3foizdan 4foizga ko‘tarish esa natijada umumiy mahsulot realizatsiyasi hajmini 30foizdan oshiqroq miqdorga ko‘tarilishiga olib keladi.
Misol tariqasida, ushbu jarayonni yana-da yaxshiroq tushunib olish uchun, quyidagi holatni ko‘rib chiqamiz: aytaylik, siz televizorlar sotasiz. Bir kunda sizning do‘koningizga kirib, mahsulot bilan 100 kishi qiziqadi. Ularning 3foizi mahsulot sotib oladi. Sotib olinayotgan televizorlarning o‘rtacha narxi 350 AQSH dollariga teng. Uni bir kishi 1 marta sotib oladi. Ushbu o‘rsatkichlar quyidagi natijani keltirib chiqarish uchun asos bo‘ladi:
Leads = 100.Cv = 3%.$ = 350$.# = 1.
Natijada bir kunlik sotuvlar hajmi = Leads Cv $ * # = 1050$.
Endi esa tasavvur qilaylik, potensial mijozlarni real mijozga konvertatsiya qilish tizimini amaloga oshirish natijasida Cv ko‘rsatkichining 4foizgacha oshishiga erishdingiz.
Endilikda bir kunlik sotish hajmi = Leads Cv $ * # = 1400$.
Yaʼni, ushbu koeffitsintni 3 dan 4 foizga ko‘paytirib, siz sotishlar hajmining 33foizga ko‘tarilishiga erishdingiz!!!
Shuning uchun, shubhali reklamaga katta pul tikishdan oldin, o‘ylab ko‘ring, balki siz uchun boshqa koeffitsiyentlar ustida ishlash hozirgi holatda ko‘proq foyda keltirar? Endilikda, sizda mahsulot sotilishining mazmuni haqida tushunchaga ega bo‘lganingizdan keyin, ushbu koeffitsiyentlarning har birini ko‘tarish bilan bog‘liq batafsil rejalar tuzib chiqish va ushbu rejaga to‘liq amal qilgan holda harakat qilish zarur.
2-qadam. Mijozlarni jalb kiling va istikboldagilarni xakikiylariga aylantiring. Siz bozor uchun qanday mahsulot va xizmatlarni taklif qilishingiz emas, balki, mijozlar bilan to‘rt bosqichli o‘zaro munosabatlar tizimini shakllantirishga eʼtiborni qaratish muhim. Zero, mijozlar bilan o‘zaro munosabatlar tizimining 4 ta quyidagi bosqichlari mavjuddir:
1. Keng bozor (sizni bilmaydigan insonlar); 2. Istiqboldagimijozlar (sizni biladigan, lekin hali sizdan hech narsa sotib olmaganlar); 3. Mijozlar (birinchi xaridni amalga oshirganlar); 4. Doimiy xaridorlar.
Insonlar o‘zlari bilmagan va ishonmagan kompaniyalarning mahsulot yoki xizmatlari unchalik xohlamasdan sotib oladilar. Va aksincha, agarda mijoz sizni bilsa, mahsulot sotib olish uchun aynan sizga (basharti, siz uning hafsalasini pir qilmasangiz) murojaat qilishining ehtimoli birmuncha ko‘payadi. Marketingning butun mohiyati mijozlar bilan shunday ishonchli munosabatlar o‘rnatish lozimki, ular xarid uchun qayta-qayta sizga murojaat qilsinlar.
Endi esa, mijozlar bilan o‘zaro munosabatlarni shakllantirishning barcha bosqichlarini batafsil ko‘rib chiqamiz.
1-bosqich. O‘zingizni notanish insonlarga (yoki kompaniyalarga) tanishtiring.
Atrofimizda (shahar, viloyat, oxir-oqibat mamlakatimizda) o‘n minglab potensial mijozlar yuribdiki, ular bizning mahsulotimiz yoki xizmatlarimizga juda muhtojlar. Afsuski, ularning ko‘pchiligi bizdek bozorning ishtirokchisi mavjudligi haqida hatto tushunchaga ham ega emaslar – ular sizni tanishmaydi, siz esa ularni tanimaysiz. Demak, birinchi bosqichda sizning barcha marketing bilan bog‘liq harakatingiz ushbu hozircha notanish bo‘lgan insonlarning eʼtiborini o‘zingizga tortishga qaratilgan bo‘lishi lozim. Eʼtibor qiling, men darhol ularga o‘z mahsulotingizni yoki xizmatlaringizni sotishga urinishingiz lozim, degan fikrni ilgari surmayapman! Balki, hozircha aynan eʼtiborni sizni shaxsingizga qaratishni nazarda tutmoqdaman!
Ushbu bosqichda potensial mijozlaringizning eʼtiborini tortishga qaratilgan reklama materiallari, front-end mahsulotlari va boshqa shu kabi elementlar o‘ta muhim ahamiyatga ega hisoblanadi. Afsuski, hozirda insoniyat reklama mahsulotlari bilan o‘ta to‘yingan, zero ushbu mahsulot insoniyatga har tarafdan keragidan ortiq oqim bilan kelib to‘kilmoqda. Biroq, agarda kopirayting va direkt-marketing texnologiyalaridan foydalanilsa, insonlar ongiga (xuddi shunday kerakli kompaniyalarga ham) yetib borish imkoniyati mavjud. Bunda eng muhim element bo‘lib sizning marketing xabarlaringiz sarlavhasi, shuningdek, insonlarga siz bera oladigan takliflaringiz xizmat qiladi. Shuning uchun men sizga kopirayting hodisasini yaxshilab o‘rganib chiqib, bu borada yetarlicha ko‘nikmaga ega bo‘lishni qattiq taʼkidlab maslahat bergan bo‘lar edim. Ushbu ko‘nikma o‘zini tez oqlaydigan eng samarali vositalardan biri hisoblanadi.
2-boskich. Potensial mijozlarni kiziktiring.
Marketing xabarlari orqali notanish insonning eʼtiborini qaratganingizdan so‘ng, mijoz bilan o‘zaro do‘stona aloqalarni tuzishga kirishish zarur bo‘ladi. Bu boradagi eng oddiy va samarali yo‘l – bu potensial mijozga uning uchun foydali bo‘lgan bepul (tabiiyki, u bilan tuziladigan aloqa uchun) maslahatni berishdir. Bunday turdagi mahsulotni yaratishning bir qancha yo‘llari mavjud. ular juda ko‘p: kitoblar, kichik kitoblar, aubiodisklar, seminarlar, vebinarlar, saytlardagi maqolalar, ommaviy axborot vositalaridagi maqolalar va boshqa bir qator manbalar.
3-boskich. Potensial mijozlarni real mijozlarga aylantiring.
Sizni insonlar bilganidan va sizdan bepul foydali maʼlumotni olganlaridan so‘ng, sizga nisbatan ularning ishonchlari darajasi bir qadar ortadi! Endi ular sizning mahsulot va xizmatlaringizni sotib olishga ruhan tayyorlar.
4-boskich. Ularga kayta-kayta soting.
Ushbu bosqich eng muhim bosqich bo‘lib, zero muvaffaqiyatli biznes birinchi navbatda mahsulot va xizmatlarni doimiy mijozlarga sotishdan iborat bo‘ladi. Aslida, bu davr bosqich emas, balki mijozlar bilan ishlashga qaratilgan doimiy ish jarayonidir. Siz mijozlarga qanchalik ko‘proq qadrli narsani beradigan bo‘lsangiz, shunchalik ular sizni ko‘proq yangi mijozlarga tavsiya qilib boradilar. Ushbu bosqich aynan sizning biznesingizni yuqori tezlik bilan rivojlanishni boshlaydigan vaqti sifatida baholanadi. Ushbu bosqichning muayyan rivojlanish darajasiga chiqishingiz bilan, barcha marketingga oid muammolaringiz o‘z-o‘zidan yo‘qoladi. Zero, sizning ishchanlik obro‘yingiz sizga yangidan-yangi mijozlarning kelishini taʼminlay boshlaydi. Biroq, bu holat ham marketing ustida umuman ishlamaslik uchun sabab bo‘la olmaydi. Mijozlar bazasini yana-da ko‘paytirish uchun marketing masalasi ustida muayyan meʼyorda ishlab borish talab etiladi, lekin ushbu jarayon birmuncha osonroq kechadi.
3-qadam. Mijozlaringiz uchun savdo girdobini shakllantiring.
Agarda siz faqatgina bir xil narx segmentiga xos mahsulotlarni sota boshlasangiz, unda sezilarli qism potensial mijozlaringizni yo‘qotasiz, chunki:
Birinchidan, mijozlaringizning butun spektri orasida qimmat va yuqori sifatli mahsulot hamda xizmatlani sotib olishga tayyor bo‘lgan mijozlar (shundayam, ularning miqdori ko‘p bo‘lmaydi) mavjud bo‘lishi mumkin. Shu bilan birga, siz faqatgina “arzongarov” tovarlarni mijozlarga taklif qilsangiz, yuqoridagi kabi mijozlarni ushlab qolish imkoniyati juda kamayadi.
Ikkinchidan, “qimmat” tovarlarning narxlaridan yuzaga keladigan shok holati vaziyatida birmuncha arzon narx variantlari inson ongi uchun qulay ko‘rinadi. Masalan, agarda siz dasturiy taʼminot mahsulotlarini sotadigan bo‘lsangiz, va ularning uchta narx turidagilarini uch qator – 100 ming turadigan qimmat va juda ishonchlilari, standart komplektatsiyaga egalari – 45 ming, va 13ming turadigan light-versiyalari ko‘rinishida terib chiqsangiz, 100ming ko‘rinishidagi narx oldida light-versiya juda hammabop ko‘rinadi. Basharti, faqatgina 13 mingliklight-versiyalarni qo‘ysangiz, tovarlaringizning ko‘rkamligini yo‘qotib qo‘yishingiz mumkin.
Va nixoyat, uchinchidan, sizdan biror narsa sotib olgan mijozlarning ko‘pchiligiga ushbu mahsulotni takroran taklif qilsangiz, sizdan yana-da qimmatroq turini sotib olishga tayyor bo‘ladilar. Albatta, buning uchun siz tomoningizdan sotilgan mahsulot va xizmatlarning ularni qoniqtirganligi xizmat qiladi. Bunday mijozlarning umumiy mijozlar orasidagi hissasi odatda 20-30foizni tashkil qiladi. Shuning uchun, siz uchun turli narx segmentlariga ega bo‘lgan mahslotlar liniyalarini tashkillashtirish o‘ta muhim sanaladi. Ayniqsa, ushbu mexanizmni o‘z faoliyatingizda joriy qilishni boshlagan bo‘lsangiz, unda ishni juda qimmat mahsulotlardan boshlang. Ularning oldida boshqa mahsulotlar juda foydali ko‘rinadi, basharti o‘ta qimmat mahsulotni hech kim sotib olmasa ham.
Keyingi juda muhim bosqich bo‘lib kamida quyidagi ko‘rinishga ega bo‘lgan mijozlaringizni yetkalashga mo‘ljallangan uchtalik savdo zanjirini shakllantirish hisoblanadi:
– bepul front-end mahsulotlar, arzon mahsulotlar;– arzon mahsulotlar;– qimmat mahsulotlar.
Keling, yuqorida tavsiflangan Front-End – Back-End – VIP mahsulotlar zanjirini batafsilroq ko‘rib chiqamiz.
1. Front-End – bu manfaatli insonlarni sizning oldingizga olib keluvchi juda arzon yoki bepul mahsulotlar.
2. Back-End – bu manfaatdor insonlarga siz sotadigan va siz asosiy pul ishlaydigan sohani tashkil qiluvchi mahsulotlar jamlanmasi.
3. VIP – bu Back-End mahsulotlarini sotib olgan va sizning mahsulotlaringi bilan o‘ta qiziqib qolgan insonlar uchun mo‘ljallangan juda qimmat mahsulotlardir. Sizning muayyan qatlamli “qimmat” mahsulot uchun to‘lashga tayyor bo‘lgan mijozlaringiz bo‘lishligini eʼtiborga olib, ushbu turdagi mahsulotning sizdagi tovarlar va xizmatlar assortimentida mavjud bo‘lishligi o‘ta muhim sanaladi.
Agarda mijoz sizning Front-End va Back-End mahsulotlaringizdan qoniqsa, unda unga “qimmat” tovarlar orasidagi mahsulot kerak bo‘lganida, u sizga murojaat qilishga tayyor bo‘ladi. Tabiiyki, ushbu turdagi mijozlarni qo‘ldan boy berish yaxshi emas, zero aynan ular orqali sizning asosiy daromad manbaingiz shakllanadi.
Ushbu kichik maqola orqali men sizning biznesga qarashlaringiz ijobiy tomonga o‘zgartirishga, biroz yuqoriroq darajaga ko‘tirilishingizga va unga istiqbollar nuqtai-nazar bilan qarashingizga ko‘maklashishga harakat qildim. Agar siz ushbu tavsiyalarga amal qiladigan bo‘lsangiz, tezlik bilan o‘z biznesingizning muvaffaqiyat cho‘qqilari sari o‘zgarib borayotganligini ko‘rasiz! Sizga yana-da ko‘proq mijozlar murojaat qiladilar, ular sizga ko‘proq ishonadilar, sizda ko‘proq mablag‘ qoldiradilar, va eng yoqimli va foydalisi, siz o‘z biznesingizdan ko‘proq qoniqish hosil qila boshlaysiz.
Biznesda muvaffaqiyatga erishish uchun siz o‘z savdo tizimingizni shakllantirishga qaratilgan aniq rejangizni ishlab chiqishingiz zarur. Busiz biznesingiz ko‘tarilish va pasayishlarni eslatuvchi xaotik jarayonni eslata boshlaydi.
Xulosa o‘rnida bir qancha foydali maslahatlarni keltirib o‘tamiz:
1. Turli tuman yangi “qoyilmaqom” g‘oyalarga yopishishni bas qiling, va shaxsiy rejalaringizda aniq qilib belgilab olinganlarini amalga oshirishni boshlang.
2. Shuni tushuningki, sizdagi mavjud marketing va savdoga oid bilim hamda ko‘nikmalar – bu biznesdagi muvaffaqiyatning asosiy qismini tashkil qiladi.
3. Shuni esda tutingki, toki insonlar sizni bilmas ekan va sizga ishonmas ekan, ular sizning mahsulotlaringizni kam sotib oladilar. Mijozlaringiz bilan ular sizdan mahsulot sotib olgunlariga qadar do‘stona munosabatlarni o‘rnatishga doir turli usullarni ishlab chiqing.
4. O‘z biznesingizda istiqbolli mijozlarni jalb qilish va ularni haqiqiy mijozlarga aylantirish tizimini shakllantiring.
5. Mijozlaringiz uchun savdo girdobini tuzib chiqing.
6. Biznesingizga mos bo‘lgan front-end – back-end – VIP zanjirini ishlab chiqing.
Sizni ishontirib aytmoqchimanki, yuqorida keltirilgan asosiy tamoyillarni qo‘llagan holda, siz o‘z biznesingizni umuman yangi darajaga olib chiqishingiz mumkin. Shuningdek, bunda siz ko‘proq mijozlarni jalb qilib,o‘z saʼyharakatlaringizni ko‘proq mablag‘ga aylantira boshlaysiz.
Biznes konsultant, biznes trener -
RAVSHANBEK ALIMJANOV XONNIYOZning
“Menejment” jurnalida nashr qilingan maqolasi