«Банк үшін негізгі сынақ — алдағы рецессия»
Инвестбанкир және ЖЭМ ҒЗУ профессоры Евгений Коган — әлемдік банк жүйесінің қазірі мен болашағы
Американдық банк секторындағы проблемалар 2008 жылдағыдай әлемдік дағдарысты қайта тудыруы мүмкін бе?
Бұл екі фактордың салдары: сауатсыз тәуекелдерді басқару және пайыздық мөлшерлемелердің қарапайым өсуі. Олар көтерілген кезде қаражатты 2030-50 жылдары өтеумен "ұзақ" облигацияларда ұстау ақылға қонымсыз. Нөлдік бастапқы деңгейді ескере отырып, кез-келген көтерілу қарыз қағаздарына қатты қысым жасайды. Егер ставкалар 3 тармаққа көтерілсе, «ұзақ» облигациялар 20-30% - ға арзандайды. Бұл баланстық мәселелерге әкеледі: банктердің активтері қысылып қалады, ал пассивтер — жоқ.
Сол Silicon Valley Bank банкроттыққа дейін шоттағы ақшасы $20 миллиардтан астам долларды құрады — бұл қалыпты уақыт үшін жақсы «қаржылық қорғаныш». Салымшылар $40 миллиард доллар сұрады, ал банк ұзақ мерзімді облигацияларды сатып, өздрі шығынға ұшырауға мәжбүр болды.
Мен осы жағдайға қарай мынандай қорытындыға келдім:
- Банктердің балансында миллиардтаған долларлық қағаз шығынын құрайтын көптеген «ұзақ» қарыздар бар.
- Жүйе банктердің қазіргі проблемаларына жауап берді және кідіріспен жауап береді, бұл тұрақты банктер үшін қосымша қысым факторларын тудыруы мүмкін.
- Байланыс арналарының дамуы клиенттердің мінез-құлқының өзгеруіне әкелді. Твиттерден кейін жаппай ақша алу бүкіл қаржы жүйесіне қауіп төндіреді.
Клиенттердің банктерге капиталды сақтау институттары ретіндегі көзқарасы қалай өзгереді?
Wells Fargo және JPMorgan үлкен қаражат ағынын атап өтті. Клиенттер шағын банктерден несие алып жатқанда, үлкен банктер артық өтімділікке тұншығып қалды. Бүгінгі таңда реттеушілер ірі қаржы институттарының банкроттығына жол бермейді.
Қаржы секторының алдында қандай қиындықтар тұр? Қазіргі заманғы финтехстартаптар дәстүрлі банктерді ығыстыра ала ма?
Негізгі сынақ — АҚШ пен Еуропадағы ықтимал рецессия. Экономикалық белсенділік төмендеген кезде кейбір кәсіпорындар мен жеке тұлғалар қарыздарын төлей алмайды, бұл қаржы секторында қиындықтар туғызады.
Ірі банктер финтехтің әсерінен ұзақ уақыт бойы қайта құрылды. Бір жағынан, олар несиелік-депозиттік агенттіктер болып қала береді, ал екінші жағынан олар толыққанды финтех-сервистерге айналады.
Криптовалютаға негізделген қаржы жүйесі классикалық банкингті алмастыра ала ма?
Криптовалюталар ешқашан Фиат ақшаны толығымен алмастырмайды, бірақ сонымен бірге белгілі бір сегментті құрайды. Әрине, орталық банктер бұған риза емес, өйткені бүкіл қаржы жүйесіндегі сәйкестіктің бақылауы мен сапасы төмендейді. Осы себепті мен криптовалюталарға реттеуші қысымның өсуін күтемін, бұл осы нарықта құбылмалылықтың өсуіне әкеледі.
Криптовалюталарға немесе токендерге инвестиция салу маған күмәнді идея болып көрінеді, өйткені олар ақша ағынын тудырмайды, олардың ішкі құны іс жүзінде жоқ. Бірақ stablecoins — бұл жылдам ақша аударымдарын қажет ететін бизнес үшін керемет құрал.
Банкті таңдағанда клиент қандай нәрсеге назар аударуы керек?
Бұрын сенімділік, жайлылық, кеңсенің орналасуы, тапсырыстарды орындау жылдамдығы, жақсы клиент менеджері және т.б. негізгі өлшемдер болды. Бұл талаптарға жаңалары қосылды. Біріншісі — клиенттер үшін функционалды және жылдам технологиялық шешімдер. Екіншісі — сенімділік.
Ақырында, үшінші фактор — тілестес комплаенс. Бүгінгі таңда Банктің ішіндегі бұл құрылымның өскені соншалықты, оның нәтижесі кейде қолайсыздық тудырады. Кейде тіпті қарапайым операция шотты уақытша бұғаттауға әкелуі мүмкін. Клиент шындығында бәріне кінәлі деген сезім пайда болады. Бұл жағынан маған Ресей Федерациясының салық қызметінің көзқарасы жақын, ол жылдар бойы айтарлықтай өзгерді, әрі қазір бизнесті бекер мазаламауға тырысады. Бірақ сонымен бірге ойынның нақты ережелерін анықтады. Меніңше, осындай қағиданы банктік бақылауға да ұстану керек.