«ITS бағалы қағаздардың халықаралық нарығына шығу нүктесі болады»
Қазақстанда ITS жеке инвесторлар үшін жаңа сауда-саттық алаңы жұмыс істейді. "Қаржыгерге" берген сұхбатында оның бас директоры Шыңғыс Қанапьянов платформа жұмысының ерекшеліктері мен классикалық биржалардан артықшылығы туралы айтты
ITS деген не?
ITS — бұл шетелдік компаниялардың акциялары сатылатын Қазақстанда орналасқан жаңа халықаралық сауда алаңы. ITS классикалық мағынадағы биржа емес, инвесторларға жаһандық қаржы нарығының мыңдаған инвестициялық өнімдеріне оңай қол жеткізуге мүмкіндік беретін көпжақты сауда-саттық платформасы (multilateral trading facility, MTF) болады. Бағалы қағаздармен сауда-саттықты ұйымдастырудың бұл түрі Еуропада кең таралған.
ITS-те Қазақстаннан, сондай-ақ ТМД елдерінен, Азиядан, атап айтқанда Түркиядан келген инвесторлар АҚШ, Еуропа және Гонконгта листингі бар компаниялардың акцияларымен мәмілелер жасай алады. Бұған әлемнің жетекші алаңдары деңгейінде нарықтың өтімділігін қамтамасыз ететін 16 сағаттық сауда сессиясы мен технологиялар ықпал ететін болады.
Құралдардың кең жиынтығы инвесторларға кез-келген нарықтық жағдайда, мейлі ол тәуекелді активтерге жаһандық сұраныс болсын, немесе, керісінше, тәуекелден бас тарту және қорғаныс құралдарына сұраныс болсын, ақша табуға мүмкіндік береді. Осының бәрін ескере отырып, біздің алаң халықаралық инвесторлар үшін тартымдылық нүктесіне айналады деп санаймыз.
ITS-тің пайда болуы Қазақстанда жалпы инвестицияларға қызығушылықтың өсуіне ықпал ететін болады. Алаң жергілікті және халықаралық инвесторларды тартады, бұл өз кезегінде жергілікті қор нарығының дамуына оң әсер етеді және қазақстандық эмитенттердің қағаздарына сұранысты арттырады.
ITS-тің бәсекелестік артықшылығы неде?
ITS-тің басқа биржалардан басты айырмашылығы — бұл Қазақстанда жаһандық өтімділік хабын құруға мүмкіндік беретін және халықаралық бағалы қағаздар нарығына кіру нүктесі болып табылатын сауда-саттықты ұйымдастыру нысаны. Оның маңызды тұсы бар: ITS-те басқа биржаларда листингі бар қағаздар ғана саудаласа алады. Яғни, ITS тек қайталама листингті жүзеге асыра алады, бірақ IPO жүргізбейді.
Платформа жұмысының басында екі мыңнан астам шетелдік бағалы қағаздар (акциялар және ETF) қолжетімді болады, бұл біздің өңірдің классикалық биржаларынан бірнеше есе көп. Болашақта ITS-тегі құралдар саны кеңейеді.
Сауда-саттыққа қол жеткізу құны минималды лоттың арқасында төмен болады. ITS-те инвестор тіпті бір акциямен сауда жасай алады, бұл портфельдің тәуекелдерін азайтады және оны әртараптандыру құнын төмендетеді.
Сауда-саттық Астана уақыты бойынша келесі күні сағат 11:00-ден 03:00-ге дейін аптасына бес күн өтеді. Мұндай ұзақ сессия Азия, Еуропа және Америка биржаларының жұмыс уақытын қамтиды, инвесторларға тәуекелдерді тиімді басқаруға, бүкіл әлемдегі корпоративтік және экономикалық жаңалықтарға жауап беруге және инвестициялық портфельдерін жедел түзетуге мүмкіндік береді. Таңертеңгі және күндізгі сауда сессиясының ұзақтығына байланысты ITS көптеген шетелдік қағаздар бойынша баға мен өтімділіктің ең ірі жаһандық орталығы болады.
Сонымен, ITS жүрегі — бұл біздің сайтты халықаралық дәрежеге көтерететін және бизнес-модельдің негізі болып табылатын технологиялар. Smart Order Routing технологиясы және Best Execution принципі инвесторларға жаһандық нарықтың ең жақсы бағасымен мәмілелер жасауға мүмкіндік береді. Инвестор бағалы қағазды сатып алуға немесе сатуға өтінім жібергенде, сауда жүйесі ITS және басқа халықаралық сайттардағы бағаларды салыстырады және өтінімді инвестор үшін ең тиімді бағамен және кез келген қажетті көлемде орындайды.
Біз Қазақстандағы биржалармен бәсекелес емеспіз, керісінше олардың қызметін толықтырып, еліміздегі барлық бағалы қағаздарды дамытуға ықпал ететін қазақстандық және шет елдік бағалы қағаздар үшін өтімділік пулды кеңейтеміз.
ITS-ке қандай бағалы қағаздар ұсынылатын болады?
Бұл S&P 500, Dow Jones Industrial Average, Nasdaq Composite және DAX 30 сияқты жетекші қор индекстеріне кіретін Apple, Disney, Tesla, Uber және басқа да акциялар болып табылады.
Бұл алаң қашан жұмыс істеуді бастайды?
ITS «Астана» Халықаралық қражы орталығында (АХҚО) тіркеуден өтті, және біз ITS-те сауда-саттық барлық реттеуші құжаттарды алған соң басталады деп есептейміз.
Жеке инвестор ITS арқылы қалай инвестициялай алады?
Жеке инвестор ITS -те делдалдар — брокерлер немесе банктер арқылы, яғни АХҚО-да аккредитациядан өткен бағалы қағаздардың кәсіби қатысушысы арқылы сауда-саттық жасай алады.
Сіз жеке индексіңізді есептеуді жоспарлап отырсыз ба?
Иа, біз қор индекстерінің жеке сызбасын құруды көздеп отырмыз, әсіресе, құрамына қазақстандық және халықаралық компаниялардың акциялары кіретін қор индекстерін есептеу жоспарда бар. Біз өзіміздің алғашқы бенчмаркты сауда-саттық басталған соң жарты жылдың ішінде іске қосуды жоспарлап отырмыз.
Еуропада бастапқы листингі бар қағаздар сайтта сатыла ма? Мысалы, Adidas немесе Infineon Technologies?
Бірінші кезеңде ITS-те АҚШ-қа листингі бар европалық компаниялардың акциялары және депозитарлық жазылымдары қол жетімді бола ма, мысалы Ferrari және Manchester United. Біз түрлі заңдарға сүйене отырып, олардың қағаздарын листингілеу үшін мүмкіндіктерді қарастырамыз.