«Маңызды трендтердің бірі — жеке инвесторлардың саны және олардың белсенділігінің өсуі»
"Қазақстан қор биржасы" АҚ (KASE) БасқарманыңТөрағасы Алина Алдамберген — сауда-саттық алаңының өткен жылғы жұмыс нәтижелері және келешегі туралы
Сіз 2022 жылдың қорытындысын қалай бағалайсыз және Биржаның 2023 жылға жоспарлары қандай?
Әлемдік нарықтардағы тұрақсыздыққа, инфляцияның жылдамдығына және ақша-кредит саясатының қатаюына қарамастан, KASE жоғары көрсеткіштерді көрсетті және Ресей-Украина қақтығысымен байланысты құбылмалылықпен тиімді күресті.
Биржадағы сауда-саттықтың жалпы көлемі екінші жыл қатарынан тарихи биіктерді жаңартып келеді. Егер 2021 жылы айналым 47,8% - ға, 174,4 трлн теңгеге дейін ұлғайса, өткен жылы 50% - ға өсіп, 261,6 трлн теңгеге жетті. Бірінші жағдайда динамикаға пандемиядан кейінгі бум және бүкіл әлемдегі экономикалық белсенділіктің қалпына келуі оң әсер етті, екіншісінде санкциялар енгізу, банктердің несие портфельдерін сатуы, нарықтық позициялардың жабылуы, рубль-теңге және юань-теңге валюта жұптарымен сауданың жандануы әсер етті.
ҚР биржасында ұсынылған бағалы қағаздар саны 786-дан 923-ке дейін өсті, ал эмитенттер саны 210-дан 258-ге дейін өсті. Біз KASE Global халықаралық қағаздар саудасы үшін жеке секторды іске қостық, онда 46 акция және 6 ETF бар. Биржа жеке инвесторлар үшін шетелдік құралдардың тізбесін ұлғайтуды жоспарлап отыр. Сондай-ақ, біз ESG жобаларын қаржыландыру мүмкіндіктерін кеңейтеміз. Алаңда жалпы сомасы 125,7 млрд теңгеге ESG-облигациялардың тоғыз шығарылымын сатып алуға болады.
2022 жылдың маңызды трендтерінің бірі жеке инвесторлар санының және олардың жергілікті нарықтағы белсенділігінің өсуі болды. Сауда үшін қолжетімді құралдар желісін кеңейту, "ҚазМұнайГаз "ҰК" АҚ (ҚМГ) ірі IPO өткізу, брокерлік қызметтерді ауқымды цифрландыру және брокерлердің де, банктердің де мобильдік қосымшалары арқылы мәмілелер жасасу мүмкіндігі осы трендті қалыптастырған негізгі факторларға айналды. Орталық депозитарийдің деректеріне сәйкес, 2023 жылғы 1 қаңтарға жеке тұлғалардың 547 мың қосалқы шоты ашылды - бұл өткен жылмен салыстырғанда 341 мыңға артық. Жалпы, қазақстандық капитал нарығындағы инвесторлар саны 1 млн-ға дейін өсті, бұл ретте жеке тұлғалардың 400 мың шоты банктік қосымшалар арқылы ашылды.
2023 жылы KASE сауда-саттыққа жаңа құралдарды енгізуді, маркетмейкерлер үшін бағдарламаларды жандандыру есебінен өтімділікті арттыруды, Биржаның жаңа эмитенттері мен мүшелерін тартуды, шағын және орта бизнес кәсіпорындарының қор нарығына шығуын ынталандыруды, digital-технологияларды және жасыл қаржыландыруды дамытуды жалғастырады.
Біз сондай-ақ блокчейн технологиясы негізінде жаңа өнімдермен сауда-саттықты ұйымдастыру бойынша пилоттық жобаны іске қосу мүмкіндігін белсенді түрде зерттеп жатырмыз.
ҚМГ IPO-ны қалай бағалайсыз? Оны сәтті деп атауға бола ма?
Қазмұнайгазды орналастыру Қазақстандағы ең ірі орналастыру болды. Эмитент 153,9 млрд теңге немесе шамамен $330 млн тартты. Біз нарықтың тереңдігі мен инвесторлар саны бізге толығымен жергілікті IPO-ны жүргізуге мүмкіндік беретінін мақтанышпен айта аламыз. Бұл қаржыландырудың жаңа көздерін іздейтін қазақстандық кәсіпорындар үшін, сондай-ақ акционерлері биржаға шығу стратегиясы бар компаниялар үшін маңызды.
ҚМГ IPO жергілікті инвесторлардан тартылған инвестициялар сомасы бойынша және жалпы 70 мыңнан асқан қатысушылар саны бойынша рекордтық көрсеткішке ие болды, Қазақстан азаматтары 74,6 млрд теңге сомасына 128,7 мың өтінім орналастырды. Олардың негізгі бөлігі KASE алаңы арқылы берілді.
Биржа үшін бұл орналастыру үшінші "халықтық" IPO болды, олардың әрқайсысы азаматтардың қор нарығына деген қызығушылығын едәуір арттырды. 2012 жылы ҚазТрансОйл акцияларын сатып алуға 34,7 мың өтінім берілді, 2014 жылы KEGOC IPO барысында — 42 мың болды. Осындай тарих қазақстандық қор нарығының Emerging Markets рейтингін алу ықтималдығын арттырады.
Биыл біз Air Astana ұлттық әуе тасымалдаушысы мен Самұрық-Энерго жасыл портфелін: Green Сo және SPO KEGOC биржасында орналастыруды күтеміз.
Қаржылық сауаттылықты арттыруға бағытталған жұмыстарды жүргізіп жүрсіз бе?
Біз үшін бұл KASE қызметінің маңызды бағыттарының бірі. Біз инвесторлар үшін де, бизнес өкілдері үшін де тренинг өткіземіз: қор нарығы қаржылық жоспарларды жүзеге асыруға және нақты міндеттерді шешуге қалай көмектесетінін, инвестициялық портфельді белгіленген мақсаттарға қалай жинау керектігін және ол үшін қандай құралдар қажет екенін айтамыз. Біз көптеген басқа да тақырыптарды қозғаймыз. Біздің білім беру бағдарламалары мен семинарлар брокерлермен бірлесіп өткізіледі.
KASE жыл сайынғы "Биржалық симулятор" конкурсын өткізеді, оған Қазақстанның барлық азаматтары қатыса алады. KASE Talks жобасы аясында қаржы нарығының мамандары бағалы қағаздар нарығын дамытуға, IPO өткізуге және қаржыландырудың түрлі құралдарын пайдалануға қатысты түрлі мәселелерді талқылайды. Биржа Business FM радиостанциясында "KASE биржалық жаңалықтары" жаңалықтар таратылымын шығаруды жалғастыруда және басқа да білім беру жобаларын іске асыруда.
Сізге табысты инвестиция жасауға тілектеспін және сізді KASE-де күтеміз!
