Қуаттағыш қуаты
Неге заманауи автоиндустрия бір металға тәуелді болып отыр
Литий сирек кездесетін элемент болмаса да, ол автоөнеркәсіпті дамытуда басты рөл атқарады. Жаһандық жасыл трансформация жағдайында концерндер кез келген электрокардағы (англ. Electronic Vehicles, EV) аса маңызды негізгі бөлшегі батарея үшін материалдарды жеткізудің сенімді тізбегінің қалыптасуына қатты алаңдауда. Олардың ішіндегі ең бастысы — литий.
Капоттың астында не бар
Бұрын металды өнімнің мөлдірлігі мен беріктігін арттыру үшін шыны және керамика өндірісінде жиі пайдаланатын. Содан бері минерал 10 есе қымбаттады, ал оған сұраныстың 70% -дан астамын жинақтауыш өндірушілер — смартфондарға арналған батареядан бастап электр карлары (EV) аккумуляторларына дейін ұсына бастады. Бұл ретте авто үшін бұл компонент ең маңызды және қымбат болып табылады: батарея (негізінен литий-ионды) барлық электромобиль құнының 40% -ын құрайды. Tesla Model Y және Model 3 үшін бір аккумулятор үшін 7-ден 10 кг-ға дейін металл қажет, ал 2023 жылы компания 476 777 осындай автокөлік жинады. Бұл тек бір ғана концерн аумағында.
Сарапшылар өндірістің көлемі өсіп келе жатқан сұранысқа жетпейтінін ескертеді. Visual Capitalist порталының болжамына сәйкес, литийге сұраныстың жыл сайын 20% -ға өсуі кезінде 2030 жылға қарай әлемде осы минералға қажеттілік литий карбонаты (LCE) эквивалентінде 3,06 млн тоннаға дейін өседі, ал ұсыныс екі есе (1,64 млн тонна LCE) төмен болады. 2022 жылы әлемдiк жеткiзiлiмдер сұраныстан 30 мың тоннаға ғана асып түстi, ал онжылдықтың аяғында экономика елеулi тапшылыққа тап болуы мүмкiн.
Металл өндірушілер жағында тұрған проблема корпорацияларды шектеулі ресурс үшін жаһандық жарыста озып кетуге мәжбүрлейді.
Бақылауда
Өткен жылдың соңында Еуропалық көлік және қоршаған орта федерациясы (T&E) автоөндірушілердің жаңа өнім түрлеріне арналған қуаттарды трансформациялауға дайындық дәрежесінің рейтингін шығарды.
Жалпы ең жоғары бағалау үш параметрден құралды:
- қауіпсіздік және батарея ұяшықтарын дайындаудан оларды қайта өңдеуге дейінгі толық технологиялық циклдің болуы (25 балл)
- шикізатты қайта өңдеудегі компанияның тік интеграция деңгейін ескере отырып, негізгі шикізатпен (литий, никель, кобальт) қамтамасыз етілуі - (60 балл)
- адам құқықтарын сақтау және қоршаған ортаны қорғау (15 балл)
100 ұпай бойынша Tesla 80 ұпай жинап, көшбасшы болды. «Біздің жеткізушілер адам құқықтарын құрметтейді және қоршаған ортаны қорғайды», - делінген компанияның ресми сайтында. Бұл ретте ол автоконцерн әріптестерінің оның әдеп кодексін сақтауын растау үшін сыртқы аудиторлар тарапынан контрагенттерді үнемі тексеретінін мәлімдейді. Неміс Volkswagen AG (FWB *: VOW, VOW3) және қытай BYD Co. (SEHK * *: 1211) екінші және үшінші орын алды.
*FWB — Франкфурт қор биржасы
**SEHK — Гонконг қор биржасы
Tesla электромобиль батареялары үшін ұяшықтар өндірудің жеке технологиясына ие, литийді өңдеумен айналысуды жоспарлап, өндіруші кәсіпорындармен белсенді өзара іс-қимыл жасайды. Қытайлық BYD тік интеграцияның жоғары деңгейіне ие. Компания «майнерлерге» инвестиция салады, бірақ, T&E пікірінше, жеткізілімдердің жауапты тізбегін енгізуде артта қалып отыр, бұл оның жалпы ESG-рейтингіне теріс әсер етеді (қоршаған ортаны қорғау және әлеуметтік сала мәселелерін басқару сапасын көрсететін бағалау). Неміс Volkswagen автоконцернінде, керісінше, ол жоғары деңгейде, бірақ аккумуляторларды дайындау үшін шикізатпен қамтамасыз ету көрсеткіші төмен.
Әлемдегі ең ірі литий өндірушілер болып Albemarle (ALB), SQM (SQM), Tianqi Lithium (SEHK: 9696) және Ganfeng Lithium (SEHK: 1772) саналады. Алғашқысы металды Ford концерніне, сондай-ақ Tesla компаниясына сататыны белгілі, соңғысының Tesla, BMW, Volkswagen және Hyundai компанияларымен келісімшарттары бар. Маск компаниясы Panasonic және LG Energy Solutions компанияларымен жұмыс істейді. Олар электр көлік өндірушісіне құрамында никель мен кобальт бар элементтерді жеткізеді.
Нарық — алға
2022 жылы әлемде гибридтік үлгілерді қоса алғанда 10,5 млн-нан астам жаңа электромобиль сатылды, бұл өткен жылғы деңгейден 50% -ға артық. Алдын ала деректер 2023 жылдың қорытындысы бойынша сату 14 млн бірлікке дейін өскенін көрсетеді (әлемдегі сатылған жаңа автомобильдердің жалпы санының шамамен 16% -ы).
Халықаралық энергетикалық агенттіктің (IEA) болжамынша, егер елдер климаттың өзгеруімен күрес жөніндегі мәлімделген шараларды іске асыруды жалғастырса, онда 2030 жылға қарай электрокардардың үлесі 30% -дан асуы мүмкін, бұл 37 млн жаңа машинаны құрайды. Нарықтың өсуі көбінесе олардың құнының төмендеуіне бейімделетін болады. АҚШ-та жаңа жеңіл EV-дің орташа бағасы іштен жану қозғалтқышы бар машинаның орташа бағасынан небәрі бірнеше мың долларға артық ($48,7 мың), бірақ осыдан төрт жыл бұрын біріншісі $15 мың қымбатқа тұрды.
Осындай динамика ірі автомобиль нарықтарының бірі — Қытайда да байқалады. Өткен жылы Аспан асты еліндегі өндірушілер де Тесла сұранысты ынталандыру және өз үлесін қорғау мақсатында бастаған баға соғысына ден қойып, өз машиналарының құнын едәуір төмендетті.
Сатудың қарқынды өсуін жалғастырудың тағы бір факторы таяу жылдары жаңа үлгілердің жаппай шығуы болып табылады. Ірі концерндердің жоспарына сәйкес, тек биыл ғана EV-кардардың әлемдік желісі жүздеген жаңа өніммен толығады.
Мықты стратегия — аман қалудың кілті
Литий-ионды аккумулятор таяу жылдарға электрокарлар үшін зарядты сақтаудың басым құрылғысы болып қала береді, сондықтан металл өндірудің шектелген өсу қарқыны автоконцерндерден ұзақ мерзімді даму стратегиясын ауыстыруды талап етеді. Әңгіме қажетті шикізатпен қамтамасыз етуді жақсарту туралы ғана емес, сондай-ақ өндірістің тік интеграциясын ұлғайту, сондай-ақ батареяның жаңа конструкцияларын әзірлеуге инвестициялар туралы болып отыр.
Бәлкім, осындай өзгерістер үшін оңтайлы сәт келген шығар. Литий гидроксидінің бағасы ұшқаннан кейін 2021-2022 жылдары тоннасына $7 мыңнан $67 мыңға дейін 2023 жылдың қорытындысы бойынша $13,6 мыңға дейін төмендеді. Алыпсатарлық дүрлікпе бәсеңдеді, бұл автоконцерндерге индустриялық циклдің өрлеу кезеңі қарсаңында шикізаттың жаңа жеткізушілерін іздеуге қолайлы жағдай жасайды.
Электрокарларға арналған ең ірі 10 батарея өндіруші
