«Биржада орналастыру — бизнесті дамытудың жоғарғы деңгейі»
Freedom Holding Corp. Президенті Асқар Таштитов компаниялардың IPO-ға не үшін шығатынын және американдық биржалардың қоғамдық мәртебеге үміткерлерге қандай талаптар қоятынын айтады
Асқар, компаниялар не үшін IPO-ға шығады?
Басты мақсаты, әрине — бизнесті дамытуға капитал тарту болып табылады. Бірақ басқалары да бар. Мысалы, компания жария болған кезде, инвесторлар мен акционерлер үшін өтімділік пайда болады, яғни олар өздерінің үлестерін биржада сата алады немесе өзінің портфеліне қосымша бағалы қағаздарды сатып ала алады. Сонымен қатар, биржаға шығу корпоративтік басқару сапасы мен есептіліктің айқындылығын арттыруға мүмкіндік береді. Менің ойымша, бұл бизнесті дамытуда ең жоғарғы деңгейі болып табылады.
АҚШ-тағы IPO-ға шықпас бұрын американдық компаниялар қандай қадамдар жасауы керек?
Нақты жол картасы жоқ, әр компанияның өз жолы бар. Алайда, биржаға шықпас бұрын үміткер сауда алаңының талаптарына сай болуы керек. Мысалы, оның қаржылық есептілігі тексеріліп, АҚШ-тың GAAP стандартына сәйкес жасалуы керек, орналастырылған акциялардың белгілі бір көлемі (free-float) айналымға қажет. Кейбір сауда-саттық алаңдары орналастырылатын компаниялардың директорлар кеңесінде белгілі бір тәуелсіз мүшелердің болуын талап етеді. Мысалы, Freedom Holding Corp. директорлар кеңесінің алты мүшесінің төртеуі тәуелсіз болып табылады, яғни олар «Фридомның» қызметкерлері емес.
NASDAQ және NYSE-де discretionary параметрі бар, оның атауын орыс тіліне «өз қалауыңыз бойынша» деп аударуға болады. Бұл дегеніміз, биржа компанияны себепсіз листингтен бас тартуға құқылы. Эмитент барлық басқа сипаттамалар бойынша жүреді, бірақ орналастырудан бас тартады.
Америкалық қаржы реттеушісі — Бағалы қағаздар және биржалар жөніндегі комиссия (SEC) қандай талаптар қояды?
Көптеген биржалар IPO-ға шығатын компанияны SEC реттеуді талап етеді. Бұл үміткер өзінің қаржылық есептілігін аудиторлық қорытындымен комиссияға тапсыруы керек дегенді білдіреді. Яғни, компания алдымен US GAAP* есептілігін шығару және оны SEC- ге беру процесін жолға қойып, біраз уақыттан кейін листингке құжаттарды тапсыра алады.
*Generally Accepted Accounting Principles — АҚШ бухгалтерлік есебінің ұлттық стандарты
Бірінші кетті! АҚШ-тағы алғашқы IPO 1781 жылы Британ империясынан тәуелсіздік соғысы кезінде өтті. Орналастыруды Bank of North America жеке мемлекеттік қаржы корпорациясы жүргізді. Іс-шараға арналған тұрақты көрме Нью-Йорктегі Уолл-стрит 44-тегі американдық қаржы мұражайында орналасқан.
Жеке инвестордың көзқарасы бойынша IPO-ға қатысудың оң және теріс жақтары қандай?
Бірқатар себептерге: нарықтың дұрыс таңдалмаған кезеңі, ақталмаған күтулер және басқа да қате есептеулерге байланысты акциялар төмендеуі мүмкін. Мен «бірінші кезекте» болу мүмкіндігін оңтайлы жай деп атар едім. Егер IPO-да бағалы қағазға сұраныс жоғары болса, акциялар сауда-саттықтың бірінші күнінде үлкен гэптермен ашылады. Егер сізде IPO-да алдын-ала сатып алынған қағаз болмаса, онда табыс табу мүмкін емес.
Айтпақшы, жақсы компаниялар бірінші күннен бастап міндетті түрде өсе бермейтінін атап өткім келеді. Пайданың мыңдаған пайызы ұзақ уақыт аралығында алынады: кем дегенде ондаған жылдар бойы Apple акцияларының динамикасын еске түсіріңіз. Сондықтан менің ойымша, ең дұрыс стратегия — сатып алу және сақтау.
"Фридом Финанс" клиенттері IPO-ға қандай шарттармен қатыса алады?
Freedom Holding Corp. ішінде АҚШ-та тіркелген Freedom Capital Markets бөлімшесі бар, ол американдық биржаларда акцияларды орналастыруды ұйымдастыруға мүмкіндік беретін андеррайтерлік лицензиялардың толық жиынтығына ие. Біз компаниялардың жариялылық жолында жолсерік ретінде әрекет етеміз және сонымен бірге біздің клиенттер IPO немесе SPO арқылы өз акцияларын сатып алу мүмкіндігіне ие болады.
Біз ондаған эмитенттермен биржаға шығу туралы сөйлесеміз және дайындықтың әртүрлі кезеңдерінде тұрмыз.
Бұл компаниялар қандай секторлардан?
Біз түрлі секторларды қарастырамыз: технология, шикізат, биотехнология және т. б. барлық спектр! Ең бастысы, қағаз әлеуетті инвесторлар үшін қызығушылық тудырады және сонымен бірге компанияның капиталды тарту туралы сұраныстары нарықтағы ағымдағы мүмкіндіктерге сәйкес келеді.
2023 жылдың басынан бері АҚШ-тағы IPO саны бойынша көшбасшы секторлар
