Ibn-Xaldunning ta'lim sifati haqidagi eng muhim nuqtai nazarlari qanday bo’lgan?
Ta’lim-tarbiya bilan shug’ullangan kishilar har doim muallim, o'quvchi, muhit, o'qitish uslubi va o'quv dasturi singari bir necha jihatlarga oid samarador ta'lim sifatining eng muhim mezonlari va standartlari ustida bosh qotirib kelishgan. (Marjin, 2016)
Ibn Xaldun: zamonaviy tarix ilmini kashf qilgan inson
Reygandan Sukerberggacha: fikrlari hamon dolzarblikni yo’qotmagan XIV asr arab tarixchisi.
Farovonlik va Aholi zichligi birgalikda kechadi ("Muqaddima"ga ko'ra)
Shahar qanchalik zich bo'lsa, shunchalik obod bo'ladi. Shahar sharoitlari mehnatni ixtisoslashtirishga zamin yaratadi va agar mehnat talabdan ko'proq ishlab chiqarsa, bu foyda va farovon hayotga, hatto hashamatga ham olib keladi. Bu zamonaviy iqtisodchi uchun ijobiy narsadek tuyulishi mumkin, biroq Ibn Xaldun uchun bunday emas.
"Asobiyya" tushunchasi haqida
Ibn Xaldunning "Asobiyya" nazariyasini insonlarning qondoshlik, umumiy ajdodga mansublik prinsipi asosida birlashishi, deb tushuntirish mumkin. Badaviylar orasida keng tarqalgan bu dunyoqarash guruh a'zolariga boshqalar ustidan ustunlik berar edi.
Asobiyya davrasi (sikli)
Ibn Xaldun oʻzining barcha gʻoyalarini hisobga olgan holda, islomdan oldin paydo bo‘lgan soʻz — "asobiyya" tushunchasini ommalashtirdi. U 20-asr boshlarida sotsiolog L.J.Hanifan tomonidan ishlab chiqilgan ijtimoiy kapital tushunchasini undan oldin belgilab bergan edi, Aleksis de Tokvil esa 19-asrda xuddi shunday mavzuga toʻxtalib oʻtgan. Tunislik tarixchi Muhammad Talbi "asobiyya"ni "guruhning birlashtiruvchi kuchi", guruhning o'zini o‘zi anglashi va "uni jonlantiradigan va uni bosib olish orqali hokimiyatga intilishga muqarrar ravishda undaydigan keskinlik" deb ta'riflagan.
Ibn Xaldun
Abu Zayd Abdurahmon ibn Muhammad al-Xadramiy (ibn Xaldun) (1332-1406) – arab faylasufi, tarixchi va jamiyatshunos mutafakkir.
Ibn Xaldunning "Muqaddima"sida ta'lim borasidagi qarashlar
Bir qarashda, Ibn Xaldun sotsiologiyasidagi ta'limning o'rni, hech bo'lmaganda, aniq emas, degan xulosaga kelish mumkin. Bugun biz "ta'lim" - shaxslar va guruhlarning aloqasi, atamasi orqali tushunganlarimiz - birinchi navbatda qadriyatlar darajasida, ikkinchidan, Muqaddimada faqat tarqoq va mufassal bo'lmagan holda uchraydi, uning ma'nosi bizni birinchi qarashda chetlab o'tadi. Eng muhimi, Ibn Xaldun ta'lim haqida soʻz yuritganda umumiy tushunchadan foydalanmaydi. Bu bizni boshqa joyda, jamiyat hayotining asosiy hodisalariga tizimli yondashishga moslashtirgani bilan, ajablanarli. Yaxshilab qarasak, bu noaniqlik va kamchiliklar aslida musulmon ta'lim tizimining holatini aks ettiradi va biz bu sohada, musulmon jamiyatini idrok etish...